Άγχος ή στρες; Μήπως τα μπερδεύεις μεταξύ τους; Ποιο σε ταλαιπωρεί και τι μπορείς να κάνεις

Άγχος ή στρες; Είναι το ίδιο, απλά η μία λέξη είναι στα αγγλικά, ή έχουν διαφορές μεταξύ τους;

Έχεις χίλιες εκκρεμότητες και ακόμα περισσότερες σκέψεις, ξεκινάς να ασχολείσαι με κάτι και το διακόπτεις για να κάνεις κάτι άλλο πιο επείγον. Ξυπνάς τη νύχτα και σκέφτεσαι το πρόγραμμα της ημέρας, πώς θα τα προλάβεις όλα και αν θα έχεις αρκετά χρήματα στο τέλος του μήνα για να πληρώσεις τη δόση της εφορίας. Αν τα παραπάνω παραδείγματα σου φαίνονται οικεία, τότε πιθανότατα κάπου έχεις χάσει τον έλεγχο της κατάστασης. Και έχεις πολύ άγχος. Ίσως όμως να έχεις και στρες. Και όχι, οι δύο αυτές έννοιες δεν είναι ταυτόσημες.

Άγχος ή στρες: Ομοιότητες και διαφορές

Μολονότι το στρες και το άγχος βρίσκονται στο ίδιο φάσμα και πυροδοτούνται από την ίδια χημική διεργασία στον εγκέφαλο, στην πραγματικότητα είναι διαφορετικές «οντότητες». Η αναγνώριση των συναισθημάτων και των συμπτωμάτων που νιώθεις είναι το πρώτο βήμα για να τα αντιμετωπίσεις και να αισθανθείς καλύτερα.

Το στρες

«Το στρες (στα αγγλικά stress) είναι η σωματική αντίδραση στις πιέσεις και τις υποχρεώσεις που αντιμετωπίζουμε μέσα στην καθημερινότητά μας» εξηγεί η Χριστίνα Καραπάνου, PhD, CIPD, ψυχολόγος υγείας, γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεύτρια. Συνδέεται με την έκκριση αδρεναλίνης και μας βοηθά να διαχειριστούμε μια νέα ή μια απαιτητική κατάσταση που μπορεί να προκύψει. Όταν, όμως, το στρες παραμένει για πολύ καιρό και αρχίζει να επηρεάζει τη σωματική και την πνευματική υγεία μας, τότε αρχίζει να γίνεται προβληματικό. Σε αυτό το σημείο έρχεται στο προσκήνιο το άγχος και το παροδικό στρες μετατρέπεται σε μια συνεχιζόμενη κατάσταση που καταλαβαίνεις την αρνητική της επίδραση στο σώμα σου.

Το άγχος

Το άγχος (στα αγγλικά anxiety) προέρχεται επίσης από τις πιέσεις που αισθανόμαστε στη ζωή. Αυτές μπορεί να προκαλούνται από τη δουλειά ή οποιοδήποτε άλλο καθήκον ή υποχρέωση στη ζωή σου που «ασκεί» υπερβολική πίεση στο μυαλό και το σώμα σου. Το άγχος όμως δεν έρχεται μόνο του. Μαζί του «παράγονται» στον εγκέφαλο συνοδά συναισθήματα που διογκώνουν και διαστρεβλώνουν την αντίληψή σου για τα γεγονότα της ζωής και την ερμηνεία που τους αποδίδεις. «Το άγχος είναι ένα αίσθημα ανησυχίας ή φόβου και σχεδόν πάντα συνοδεύεται από συναισθήματα και σκέψεις επικείμενης καταστροφής» εξηγεί η ψυχολόγος. «Η πηγή αυτής της ανησυχίας δεν είναι πάντοτε γνωστή ή αναγνωρισμένη (συνειδητή για το άτομο) και σε πολλές περιπτώσεις οφείλεται σε αυξανόμενη αρνητική σκέψη και διαστρεβλωμένη “ερμηνεία” των εμπειριών της καθημερινότητας. Άγχος όμως είναι και ένα έντονο αίσθημα ανησυχίας που μπορεί να είναι απόλυτα δικαιολογημένο. Μπορεί να το βιώσει ο καθένας από εμάς όταν αντιμετωπίζει μια αγχωτική κατάσταση, για παράδειγμα, πριν από μια εξέταση ή μια συνέντευξη για δουλειά, όταν περιμένουμε σημαντικά ιατρικά αποτελέσματα, ή όταν πάσχουμε από ένα σοβαρό νόσημα, ή όταν προσπαθούμε να διαχειριστούμε τα δεδομένα μιας χρόνιας πάθησης. Είναι φυσιολογικό να νιώθουμε άγχος όταν αντιμετωπίζουμε κάτι δύσκολο ή επικίνδυνο και γενικά το ήπιο άγχος μπορεί να είναι μια θετική και χρήσιμη εμπειρία».

Δεν επηρεαζόμαστε όλοι με τον ίδιο τρόπο

Μερικοί άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι από τους άλλους στο άγχος. Δυσκολεύονται να λειτουργήσουν ακόμα και κάτω από τη μικρότερη πίεση και οι συνηθισμένες καθημερινές αποφάσεις ή καθήκοντα μοιάζουν ανυπέρβλητα γι’ αυτούς. Η απόφαση, για παράδειγμα, για το τι θα φάνε το βράδυ ή τι θα αγοράσουν στο σούπερ μάρκετ είναι ένα φαινομενικά μνημειώδες δίλημμα για ανθρώπους με μόνιμο παθολογικό άγχος. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εκείνοι οι άνθρωποι οι οποίοι φαίνεται να ευδοκιμούν κάτω από το άγχος και να γίνονται εξαιρετικά παραγωγικοί όταν νιώθουν πίεση.

Άγχος ή στρες; Τι σε ταλαιπωρεί τελικά;

Μια κύρια ένδειξη αυξημένου στρες είναι η κλιμάκωση του ρυθμού των παλμών σου. «Θα πρέπει να προβληματιστούμε αν εμφανίζουμε συχνά τα εξής προβλήματα» προειδοποιεί η Χριστίνα Καραπάνου: «Εάν υποφέρεις από συνεχείς πόνους χωρίς παθολογικό αίτιο, αν νιώθεις αίσθημα παλμών, χρόνια κόπωση, κλαις χωρίς λόγο ή έχεις ευερεθιστότητα, τρως υπερβολικά (συναισθηματική υπερφαγία) ή πολύ λίγο (έλλειψη όρεξης), έχεις συχνές λοιμώξεις και μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας ή και γαστρεντερολογικές διαταραχές, καλό είναι να απευθυνθείς σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Η διαφοροποίηση μεταξύ άγχους και στρες μπορεί να είναι δύσκολη, αφού οι φυσικές μακροπρόθεσμες εκδηλώσεις του άγχους κυρίως περιλαμβάνουν συμπτώματα όπως μειωμένη ενέργεια, γαστρεντερική δυσφορία, αϋπνία, χαμηλή ανοσία και ίσως και κατάθλιψη που μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο στρες. Στο άγχος, ωστόσο, τα συμπτώματα αυτά είναι πιο συνεπή, σταθερά σχεδόν στην καθημερινότητα του ατόμου που πάσχει, χωρίς καν να υπάρχουν καταστάσεις ή ερεθίσματα που θα τα πυροδοτήσουν». Εάν αντιληφθείς ότι υποφέρεις από έντονο άγχος, συμβουλέψου τον παθολόγο σου. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, ένας όγκος των επινεφριδίων (φαιοχρωμοκύττωμα) μπορεί να είναι η αιτία του άγχους. Αυτό συμβαίνει λόγω υπερπαραγωγής ορμονών υπεύθυνων για τα συναισθήματα και τα συμπτώματα του άγχους.

Shape